مناظره چهار منهاي يك در نيمه شب
آيا كساني كه آينده فوتبال را
رقم مي‌زنند بيدارند؟
گروه ورزش
تنها 4 روز تا انتخابات فدراسيون فوتبال باقي مانده است. دوشنبه شب و در برنامه فوتبال برتر 3 تن از نامزدهاي انتخابات فدراسيون با يكديگر اصطلاحا به مناظره پرداختند و ديدگاه‌هاي خودشان را در رابطه با اداره فدراسيون اعلام كردند. مصطفي آجرلو، شهاب‌الدين عزيزي‌خادم و كيومرث هاشمي در اين برنامه حاضر شدند. پيش‌تر علي كريمي يكي ديگر از نامزدهاي انتخابات به دليل آنچه «نمايشي خواندن مناظره» عنوان كرد از حضور در اين برنامه انصراف داد. در ادامه نگاهي مي‌اندازيم به مهم‌ترين سرفصل‌هاي نقطه نظرات 3 نامزد انتخابات فدراسيون فوتبال در رابطه با مسائل اقتصادي، مبارزه با فساد و تحول نظام باشگاهداري.
اقتصاد فوتبال
مصطفي آجرلو در رابطه با برنامه‌اش براي سر و سامان دادن به وضعيت اقتصادي فوتبال گفت:«اصلي‌ترين موضوعي كه مي‌توان در فوتبال به آن پرداخت اقتصاد است و اگر سالانه ما هزار ميليارد پول براي فوتبال ترسيم كنيم، روياست؟! من مي‌گويم نه. ما بايد فوتبال را در چرخه اقتصاد ببينيم و آن وقت كسي نمي‌گويد آقاي آجرلو به فوتبالي كه ورشكسته است، نرو بلكه بايد تشويق كنند كه وارد فوتبال شويم چون ما در فوتبال روي گنجي نشسته‌ايم كه بالاي ۲۵ هزار ميليارد پول در آن است. با اين حال ما وقتي امروز كار را شروع كنيم از ظرفيت پايين آن شروع خواهيم كرد.» آجرلو با اشاره به ظرفيت‌هاي درآمدزايي فوتبال گفت:«ما از ظرفيت تيم ملي و توليد محتوايي كه تيم ملي و باشگاه‌ها دارند و در برنامه‌هاي تلويزيوني پخش مي‌شود بايد منفعت ببريم. تبليغاتي كه در برنامه‌هاي تلويزيوني زيرنويس هم مي‌شود، حقي از فوتبال است. نه فقط پول در اينجاست بلكه در زندگي مردم هست و هر چيزي كه مي‌خرند يا خدماتي كه مي‌گيرند با اقتصاد فوتبال تبليغ شود، بخشي از پول فوتبال خواهد بود. حتي با خط تلفن هم مي‌توان براي فوتبال درآمدزايي كرد. امروز بستر‌هايي براي درآمدزايي در فوتبال وجود دارد كه در دنيا مي‌بينيم و دنياي مدرن يعني بهره بردن از همين مسائل و ما بايد بتوانيم از دارايي آنها استفاده كنيم و آنها از دارايي ما.»
شهاب‌الدين عزيزي‌خادم برنامه‌اش را براي درآمدزايي فوتبال اين طور عنوان كرد: «سه، چهار مورد را آسيب‌شناسي وضع موجود كرديم. يكي اين بحث است كه استراتژي و يك سياست واحد براي بازاريابي و درآمدزايي نداريم. ما بايد شناسايي و بتوانيم اعتبارسنجي كنيم كه چه خدماتي مي‌خواهيم ارايه كنيم. پروژه تجاري‌سازي در بحث باشگاهي كاملا ناموفق بوده است. تراز منفي در فدراسيون وجود دارد. بنده در همين برنامه خودم راهبرد‌هاي مناسب را ارايه كردم.» او افزود:«تدوين يك برنامه استراتژيك و بازاريابي مدون را در برنامه‌ام دارم. حاميان مالي و توليد منابع غيرنقدي يا همان هواپيمايي آسمان كه در دوره قبلي هم بود همچنين مي‌توانيم از برندينگ فدراسيون فوتبال استفاده كنيم. ما بايد پاسخگو باشيم و آسيب‌شناسي كنيم. يك شبكه تلويزيوني اينترنتي كه در راستاي برنامه‌هاي بنده است در يك تعامل مثبت با سازمان صداوسيما مي‌توانيم ايجاد كنيم. راه‌اندازي ليگ فوتبال مجازي هم يكي از راه‌هاست. مضاف بر اين مسائل براي رسيدن به اين موارد بايد بگويم كه با استفاده از نيروي انساني باكيفيت هم مي‌توانيم برنامه توليد كنيم و هم اجراي مناسب داشته باشيم.»
در انتها كيومرث هاشمي برنامه‌اش را براي تحول اقتصادي فدراسيون فوتبال ارايه داد:«فوتبال ايران امروز بيش از هر چيزي به نظام‌بخشي احتياج دارد كه بين درآمد‌هاي فوتبالي و هزينه‌ها توازن برقرار كند. متاسفانه به دلايل مختلفي اين توازن الان وجود ندارد. خسارت‌هاي زيادي فوتبال ما از قرارداد‌هاي بين‌المللي ديده است. به جاي خسارت‌ها اين پول‌ها بايد هزينه جايي شود كه به عقيده من خوب مديريت نشده است؛ لذا من اعتقاد دارم كه نظام‌بخشي بايد هر چه زودتر انجام شود كه اين شفاف‌سازي درباره قرارداد‌ها نيز وجود دارد. پول‌هاي زيادي است كه بايد به فوتبال برگردد. فوتبال دنيا مسير حرفه‌اي خود را طي كرده و ما قرار نيست در بحث اقتصادي راه جديدي را پيدا كنيم. راه درآمد فوتبال كاملا مشخص است و اين درآمد بين ۵۰ تا ۶۰ درصد حق پخش است و مابقي بحث اسپانسري و... است. يك بخشي از آن بايد به لحاظ قانوني اصلاح شود. در بحث ارزش‌گذاري برند باشگاه‌ها بايد بيشتر دقت كنيم. تحول در حوزه اقتصادي نيازمند چهار، پنج مورد است. اول موضوع شفافيت است. به نظرم با رويه شفاف بنگاه‌هاي اقتصادي ترغيب مي‌شوند كه سرمايه‌گذاري كنند ولي الان اين اتفاق نيفتاده است.»
نظام باشگاهداري
مصطفي آجرلو در بحث بعدي و برنامه‌هايش براي تحول در نظام باشگاهداري اظهار كرد:«اتفاقي كه در فوتبال ايران حلقه مفقوده است مربوط به فوتبال حرفه‌اي مي‌شود كه نامش هست اما خودش نيست. پول حرفه‌اي به بازيكن مي‌دهيم اما به داور نمي‌دهيم. در مجموعه فوتبال از جمله رسانه، چرخه‌اي وجود دارد كه ما ۲۰ سال پيش در باشگاه پاس انجام داديم. باشگاه پاس در خيابان مطهري دفتري داشت كه ما به اكباتان كوچ كرديم و همانجا يك پتو انداختيم و يك باشگاه ساختيم.» آجرلو با بيان اينكه باشگاه بايد توليد نيرويش را از داخل خود داشته باشد و بايد آكادمي‌ها فعال باشد نه اينكه بازيكن خريد، خاطرنشان كرد:«همين باشگاه پاس كه دوستان آن را به همدان فرستادند 7 سال از بازيكنان آكادمي خود استفاده كرد و بازيكناني مانند آرش برهاني، ميثم منيعي، ميلاد ميداودي و حتي كمال كاميابي‌نيا بازيكنان پاس بودند. ما در پاس رسانه داشتيم و ۲۰ سال پيش داشتيم يك نظم باشگاهداري را اجرا مي‌كرديم.»
عزيزي‌خادم درباره موضوع تحول در نظام باشگاهداري خاطرنشان كرد:«اين كار وظيفه فدراسيون فوتبال نيست. اين موضوع يك چندضلعي است كه فدراسيون فوتبال يك ضلع آن است. يك بخش آن حاكميتي و دولت است. يك لايحه است كه سال‌ها متوقف شده و در بين دولت و مجلس اين وضعيت وجود دارد. تنها كاري كه فدراسيون آينده مي‌تواند انجام دهد اين است كه اين موضوع را پيگيري كند البته نافي اين نيست كه نظرات نخبگان و بازيگران اين عرصه را نگيرد. در اين حوزه بايد از ظرفيت مجلس و فراكسيون‌هاي مربوطه و دولت استفاده شود. اما شايد اين سوال مطرح شود كه اين لايحه چيست؟ يك بخشي از اين لايحه كاهش تصدي‌گري دولت در حوزه باشگاهداري است. تقويت بنيان‌هاي مالي باشگاه‌ها و شفاف‌سازي است كه براي منابع و مصارف باشگاه‌ها وجود دارد. به اعتقاد من با توجه به اينكه ۱۰ سال از اين موضوع گذشته بايد بازنگري و به‌روز شود. مساله مهم‌تر اين است كه كار ويژه فدراسيون فوتبال همان صدور مجوز حرفه‌اي است.»
كيومرث هاشمي در مورد برنامه خود براي تحول در نظام باشگاهداري توضيح داد:«بايد موانع توسعه باشگاه‌ها را برداريم. يك كار تحقيقاتي شده كه براساس آن ۲۴ مانع در راه توسعه باشگاه‌ها وجود دارد كه من دو مورد از آن را مي‌گويم. اولي نابساماني نظام باشگاهداري كه ضريب صددرصد دارد و دوم فقدان اراده كه براي واگذاري باشگاه‌هاست. البته الان كار‌هايي براي واگذاري شده كه من اعتقاد دارم اين لايحه براي خصوصي‌سازي كل باشگاه‌هاست. فوتبال آن‌قدر اهميت دارد كه نظام باشگاهداري را به يك قانون تبديل كنيم. بحث خصوصي‌سازي بعضا بين باشگاه‌هاي خصوصي و دولتي تبديل به چالش شده است. بحث خصوصي‌سازي زماني مي‌تواند اتفاق بيفتد كه قابليت درآمدزايي را داشته باشد. آيا الان اين وضعيت براي باشگاه‌هاي ما وجود دارد؟ بنابراين قبل از اينكه وارد خصوصي‌سازي شويم بايد به سمت تجاري‌سازي برويم. در اين زمينه اقداماتي شده اما ناموفق بوده است. اين اتفاق هم شدني است. اين موضوع حمايت مجلس را مي‌خواهد كه آنها هم اين آمادگي را دارند.»
مبارزه با فساد
آجرلو در رابطه با مبارزه با فساد عنوان كرد:«ما براي مبارزه با فساد بايد عوامل فساد را از بين ببريم. ما بايد اتاق شيشه‌اي را كه نداريم، راه‌اندازي كنيم. الان هر كدام از ما يك حرفي مي‌زند اما فساد از كجا آغاز مي‌شود؟ از جايي كه ما يك حرفي بزنيم و عمل نكنيم. كسي كه خودش فساد مي‌كند، مگر مي‌تواند فسادستيز باشد؟ ما مي‌گوييم بازيكن فساد كرده است. نه فساد را سيستم منتقل كرده است. ما بايد همه چيزمان در اتاق شيشه‌اي باشد. يك بخشي از فساد فوتبال ما رمال‌ها هستند كه اكنون در فوتبال ما جاي دارند و بسياري از مربيان همزمان كه مربي بدنساز و آناليزور مي‌گيرند، رمال هم دارند. مگر تيمي كه قهرمان شده و از رمال استفاده مي‌كند را مي‌توانيد در قالب فساد نبينيد؟ فساد از خود ما شروع مي‌شود.» شهاب‌الدين عزيزي خادم نيز با بيان اينكه تحمل فدراسيون من در مقابل فساد صفر است،گفت:«ما در اين موضوع رويكرد قاطعانه‌اي خواهيم داشت. ابتدا بايد بگوييم چه كنيم و بايد راهكار دهيم. ابتدا بايد كالبدشكافي كنيم كه منبع توليد فساد چيست. يك بحث، عدم شفافيت در بحث قرارداد‌ها و هزينه‌هاي خارج از رديف است. وقتي ساختار نظام‌مندي نداريم به خاطر همين بودجه خارج از رديف مي‌دهيم. نظام‌هاي مالي و آيين‌نامه‌هاي ما بايد به‌روز شود. مبحث بعدي همين تشكيلات قانوني است. اين همه حرف و حديثي كه در مزايده‌ها و مناقصه‌ها به وجود مي‌آيد، براي چيست؟ بايد يك نظام شفاف به وجود بياوريم و ترك تشريفات كنيم. در يك فضاي عادلانه همه بايد شركت و خودشان را عرضه كنند. در بحث شرط‌بندي هم نهاد‌هاي نظارتي و امنيتي بايد كنترل كنند، ما بايد با يك نگاه كاملا حرفه‌اي و نقادانه اين موضوع را بررسي كنيم.» درنهايت كيومرث هاشمي برنامه‌اش را براي مبارزه با فساد ارايه داد:«خواهش مي‌كنم اين موضوع را به بخش‌هاي مختلف تسري ندهيد. فوتبال به دليل شرايطي كه دارد در اتاق شيشه‌اي قرار دارد. شايد يك مسوول يك سفر خارجي مي‌رود، ديده مي‌شود اما در جا‌هاي ديگر ديده نشود. رسانه در فوتبال زياد است و به همين خاطر مسائل كمي پررنگ مي‌شود. شايد اگر بخش‌هاي ديگر را هم داخل اتاق شيشه‌اي بگذاريم، آن وقت ببينيم كه كمترين فساد را فوتبال دارد. البته بايد با همين مقدار نيز برخورد شود. بحث‌هاي شهرت‌طلبي هم وجود دارد كه يكي از بحث‌هاي فساد است اما بيشترين ريشه فساد بحث ريشه‌هاي سازماني است.» نامزدها علاوه بر اين 3 محور در رابطه با بحث توسعه فوتبال پايه و تيم ملي نيز نقطه‌نظرات‌شان را عنوان كردند و پايان‌بندي برنامه نيز به چند پرسش و پاسخ اختصاص يافت كه در مجموع نكته قابل توجهي جز اعلام نگراني مصطفي آجرلو در رابطه با مهندسي مجمع انتخاباتي در بر نداشت.
برنامه خاصي وجود ندارد
تقريبا نزديك به دو ساعت مناظره نامزدهاي انتخابات فدراسيون فوتبال يك پيام واضح به جامعه اين ورزش مخابره كرد. اينكه برنامه چندان مشخصي وجود ندارد. اظهارات كلي نامزدها نظير اينكه كلي پول مي‌آورم يا فساد را تحمل نمي‌كنم بارها در اين سال‌ها از زبان همه تكرار شده. حتي مديران سابق فدراسيون فوتبال كه كارنامه‌شان مشخص است هر دم از مبارزه با فساد و درآمدزايي و توجه به تيم ملي و رشد تيم‌هاي پايه مي‌گفتند. در واقع انتظار مي‌رفت اين افراد نسبت خودشان را با يك‌سري اتفاقاتي كه در گذشته رخ داده، مشخص كنند و اين خودش مي‌توانست بهترين اعلام برنامه از سوي اين افراد باشد. مثلا آقاي آجرلو در رابطه با امكانات دولتي كه براي مجموعه پاس بسيج كرده بود بگويد و اينكه در رابطه با كارنامه‌اش در استيل‌آذين حرف بزند. آقاي عزيزي خادم بگويد چطور قرار است با فساد مبارزه كند وقتي نايب رييسش را حيدر بهاروند سرپرست فعلي فدراسيون فوتبال معرفي كرده؟ آقاي كيومرث هاشمي از يك سال و اندي كه در قامت رياست كميته انتقالي فدراسيون فوتبال سرپرستي اين نهاد را برعهده داشت بگويد و مشخص كند در آن بيش از يك سال كدام كار مثبت را براي فوتبال انجام داده است؟ به نظر بهترين كار ممكن در اين زمينه را علي كريمي انجام داد كه گفت در اين نمايش حاضر نخواهد شد.گويا علي كريمي قصد داشت در برنامه‌اي با حضور مهدي مهدوي‌كيا، خداداد عزيزي و عليرضا منصوريان كه قرار بود از شبكه نمايش خانگي پخش شود، برنامه‌هايش را ارايه دهد كه ساترا(سازمان تنظيم مقررات صوت و تصوير فراگير كه زير نظر صداوسيما كار مي‌كند) مجوز مورد نظر را صادر نكرد. ساترا چند ماه پيش به برنامه عادل فردوسي‌پور هم مجوز نداده بود. يكي از محورهاي اصلي اظهارنظر كانديداهاي فدراسيون فوتبال بايد در رابطه با مبارزه با انحصارطلبي صداوسيما مي‌بود كه هيچ كدام حرفي در اين زمينه به ميان نياوردند. البته با توجه به اينكه برنامه ضبط شده بود احتمالا اگر انتقادي از صداوسيما صورت مي‌گرفت در پخش حذف مي‌شد.
آيا نتيجه انتخابات معلوم است؟
آجرلو در انتهاي برنامه فوتبال برتر و در تنها جايي كه گفت‌وگوها كمي حالت مناظره به خودش گرفت از فشار وزارت ورزش و كميته ملي المپيك براي راي آوردن يك نامزد خاص گفت و در پاسخ به اين سوال كه كدام نامزد؟ گفت «تقيه مي‌كنم و نمي‌گويم.» پيش از اين نيز برخي گمانه‌زني‌ها ا ز مشخص بودن نتيجه انتخابات روز 10 اسفند گفتند. همچنين خيلي‌ها انتخابات هيات فوتبال استان تهران كه منجر به حضور چندباره حبيب‌الله شيرازي در راس اين هيات شد را پيش‌زمينه‌اي براي آنچه قرار است روز يكشنبه هفته بعد رقم بخورد، معرفي كردند. با اين حال در همين راستا شنيده مي‌شود، قرار بوده يكي از نامزدها با حمايت كميته ملي المپيك و وزارت ورزش به ساختمان سئول برود اما در دو، سه روز اخير شرايط تغيير كرده. برخي معتقدند اين دو نهاد بي‌خيال فشار به مجمع شده‌اند و برخي ديگر از نداشتن قدرت كافي اين دو نهاد براي فشار به مجمع گفته‌اند. اين وضعيت كانديدادي مورد نظر را مأيوس كرده و او را به فكر انصراف از انتخابات انداخته است. گفته مي‌شود خبر انصراف اين كانديدا تا يكي، دو روز بعد و يا روز انتخابات رسانه‌اي مي‌شود. آنهايي كه روز يكشنبه هنگام ضبط ويژه برنامه انتخابات فوتبال برتر حضور داشتند تاكيد مي‌كنند نامزد موردنظر به هيچ‌وجه روحيه يك نامزد پيروز را نداشت و انگار فقط براي رفع تكليف در برنامه حاضر شده بود. از تمامي شواهد و قرائن پيداست كه اين نامزد بايد كيومرث هاشمي باشد.
برنامه براي چه كسي بود؟
مناظره‌هاي انتخاباتي نظير مناظره‌هايي كه براي انتخابات رياست‌جمهوري انجام مي‌شود براي مردم است. مردمي كه قرار است راي بدهند. آمار بينندگان مناظره سال‌هاي ۸۸ يا ۹۶ نشان مي‌دهد ميليون‌ها نفر پاي‌گيرنده‌هاي‌شان مي‌نشستند و اين برنامه‌ها را نگاه مي‌كردند. برنامه فوتبال برتر هم يك برنامه عام‌پسند است كه علاقه‌مندان فوتبال را پاي تلويزيون مي‌نشاند با اين تفاوت كه هيچ كدام از اين بيننده‌ها قرار نيست در انتخابات فدراسيون فوتبال شركت كنند. در واقع تنها ۸۹ نفر هستند كه راي‌شان براي سرنوشت فوتبال تاثيرگذار است. نه اينكه انجام مناظره كار اشتباهي باشد، بالاخره جامعه فوتبال با نامزدها آشنا مي‌شود و حداقلش اين است كه مي‌توان بعدها اين آدم‌ها را با ادعاهايي كه مطرح كرده بودند، سنجيد. سوال اينجاست كه واقعا از آن ۸۹ نفر چه تعدادي بيدار بودند و به برنامه نامزدها گوش كردند؟ شكي در اين نيست كه آنها مي‌توانند در روزهاي بعد از طريق فضاي مجازي بازپخش برنامه را ببينند يا فايل‌هاي متني آن را مطالعه كنند. حتي مي‌توانند اين كار را موكول كنند به روز راي‌گيري و آنجا با برنامه‌هاي نامزدها آشنا شوند. با اين حال بيدار ماندن يك فرد و تماشاي برنامه در ساعت مقررش نشان‌دهنده حساسيت موضوع براي آن فرد است. همان‌طور كه كمتر ايراني حاضر مي‌شد بي‌خيال پخش زنده مناظره انتخاباتي رياست‌جمهوري شود و بعدا خلاصه آن را نگاه كند يا در مطبوعات بخواند كه چه گذشته است. حال واقعا بايد پرسيد كه چند نفر از آن كساني كه آينده فوتبال ايران به راي‌شان بستگي دارد اين حساسيت را از خودشان نشان مي‌دهند؟ آيا رييس هياتي بوده كه تا ساعت ۳ بامداد بيدار بماند؟ آيا مديرعامل باشگاهي بوده كه با دقت اظهارنظر نامزدهاي انتخابات را گوش كند؟ اين دو دسته تقريبا بيش از ۶۰ درصد آراي مجمع را در اختيار دارند اما خيلي بعيد است همه آنها مثل علاقه‌مندان به فوتبال پاي‌گيرنده‌ها نشسته باشند و مناظره آجرلو و عزيزي‌خادم و هاشمي را نگاه كرده باشند. سوال مهم بعدي اين است كه آيا اين افراد اصلا به برنامه‌هاي نامزدها اهميت مي‌دهند يا از قبل با توجه به لابي‌ها و هماهنگي‌هاي صورت گرفته، تصميم‌شان را گرفته‌اند؟
انتظار مي‌رفت اين نامزدها نسبت خودشان را با يك‌سري اتفاقاتي كه در گذشته رخ داده مشخص كنند و اين خودش مي‌توانست بهترين اعلام برنامه از سوي اين افراد باشد. مثلا آقاي آجرلو در رابطه با امكانات دولتي كه براي مجموعه پاس بسيج كرده بود بگويد و اينكه در رابطه با كارنامه‌اش در استيل‌آذين حرف بزند. آقاي عزيزي‌خادم بگويد چطور قرار است با فساد مبارزه كند وقتي نايب رييسش را حيدر بهاروند سرپرست فعلي فدراسيون فوتبال معرفي كرده؟ آقاي كيومرث هاشمي از يك سال و اندي كه در قامت رياست كميته انتقالي فدراسيون فوتبال سرپرستي اين نهاد را برعهده داشت بگويد و مشخص كند در آن بيش از يك سال كدام كار مثبت را براي فوتبال انجام داده است؟
علي كريمي قصد داشت در برنامه‌اي با حضور مهدي مهدوي‌كيا، خداداد عزيزي و عليرضا منصوريان كه قرار بود از شبكه نمايش خانگي پخش شود، برنامه‌هايش را ارايه دهد كه ساترا (سازمان تنظيم مقررات صوت و تصوير فراگير كه زيرنظر صداوسيما كار مي‌كند) مجوز مورد نظر را صادر نكرد. ساترا چند ماه پيش به برنامه عادل فردوسي‌پور هم مجوز نداده بود. يكي از محورهاي اصلي اظهارنظر كانديداهاي فدراسيون فوتبال‌بايد در رابطه با مبارزه با انحصارطلبي صداوسيما مي‌بود كه هيچ كدام حرفي در اين زمينه به ميان نياوردند. البته با توجه به اينكه برنامه ضبط شده بود احتمالا اگر انتقادي از صداوسيما صورت مي‌گرفت در پخش حذف مي‌شد.